| فایل کلی مقاله
طراحی، تدوین و روایییابی برنامه مداخله مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثربخشی آن بر تعامل اجتماعی کودکان طیف اوتیسم با عملکرد بالا
فرهاد غدیری صورمان آبادی۱، اسماعیل سلیمانی۲
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی، تدوین و روایییابی برنامه مداخله مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثربخشی آن بر تعامل اجتماعی کودکان طیف اوتیسم با عملکرد بالا انجام شد. روش: روش پژوهش، نیمهآزمایشی با پیشآزمون پس آزمون همراه با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش حاضر کودکان دارای اختلال اوتیسم ۶ تا ۱۲ ساله شهر ارومیه (۲۷۴ نفر) در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ از مدرسه ویژه اختلال اوتیسم بودند، از بین کل جامعه هدف به روش نمونهگیری در دسترس تعداد ۴۰ نفر اوتیسم با عملکرد بالا با استفاده از مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام (گیلیام،۱۹۹۵) انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش(۲۰) و کنترل(۲۰) قرار گرفتند، پس از اجرای پیشآزمون، گروه آزمایش تحت آموزش برنامه کارکردهای اجرایی قرار گرفت، این برنامه توسط پژوهشگران طراحی شد که شامل ۲۴ جلسه بود که در آن ۴ مهارت(حافظه کاری، بازداری، انعطافپذیری و توجه) آموزش داده می شد، در این مرحله کودکان گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و دوباره پسآزمون اجرا شد و دادههای بهدست آمده از پیشآزمون و پسآزمون با استفاده از روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که در مرحله پسآزمون بین میانگین تعامل اجتماعی دو گروه آزمایش و کنترل در سطح (P<۰۱) تفاوت معناداری وجود دارد. بدین معنی که برنامه مداخلهای باعث افزایش نمرات تعامل اجتماعی کودکان اوتیسم نسبت به مرحله پیشآزمون گردیده است. نتیجه گیری: یافتههای این پژوهش نشان داد که برنامه مداخله مبتنی بر کارکردهای اجرایی علاوه بر داشتن روایی محتوایی مناسب، بر تعامل اجتماعی کودکان طیف اوتیسم با عملکرد بالا اثربخش بوده است؛ با توجه به اثربخشی برنامه مداخله مبتنی بر کارکردهای اجرایی پیشنهاد میشود که این برنامه جهت ارتقاء مهارتهای اجتماعی کودکان اوتیسم در مراکز آموزشی و توانبخشی مورداستفاده قرار گیرد.
کلیدواژه: کارکردهای اجرایی، تعامل اجتماعی، اوتیسم
مقاله حاضر برگرفته از رساله دکتری رشته روانشناسی دانشگاه ارومیه است
۱.دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
۲.دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. نویسنده مسئول.
|