هدف: هدف این پژوهش، بررسی تحول نظریه ذهن دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی و رابطه آن با تواناییهای کلامی و غیرکلامی بود. روش: در این پژوهش که به روش همبستگی انجام شده است، همه دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی 8 تا 14 سال (59 نفر) شهر تربت حیدریه شرکت داشتند. برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به نظریه ذهن، از تکلیف محتوای غیر منتظره و آزمون 38 سؤالی نظریه ذهن استفاده شد. همچنین تواناییهای کلامی و غیرکلامی با آزمون هوش وکسلر کودکان، مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: تحول نظریه ذهن سطح اول و دوم دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی تا 12 سالگی صعودی (05/.P<) و پس از آن ثابت است (87/.P=). ولی تحول نظریه ذهن که با تکلیف محتوای غیر منتظره سنجیده می‌شود، صعودی است (02/.P<). همچنین توانایی کلامی با نظریه ذهن سطح اول (001/.P<) و دوم (001/.P<) و توانایی غیرکلامی با نظریه ذهن سطح اول (009/.P<) و دوم (001/.P<) رابطه معنادار مثبتی دارند. نتیجه‌گیری: تحول نظریه ذهن دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی، بسته به اینکه چه نوع تکلیفی برای سنجش نظریه ذهن استفاده کنیم، متفاوت است. در مجموع می‌توان گفت که ادعای رویکردهای «نظریه نظریه» و «پیمانه‌ای» پذیرفتنی است.